Dù không chính thức xác nhận Taliban là chính phủ hợp pháp của Afghanistan, Trung Quốc đã ký hiệp đồng năng lượng lớn với lực lượng đang cầm quyền tại quốc gia này. Vậy đâu là lý do xúc tiến Bắc Kinh tiến tới thỏa thuận đầy bất thần trên?
Thỏa thuận bước ngoặt
Nasco Express data-placeholder="[nhập chú thích]"> Quan chức chính quyền Taliban Shahabuddin Dilawar, Mullah Abdul Ghani Baradar và Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan Wang Yu ở Kabul, Afghanistan Nasco Express hôm 5/1. Ảnh: AFP
Chính quyền Taliban đã ký kết thỏa thuận với một công ty Trung Quốc, cho phép đầu tư 540 triệu USD để phát triển các mỏ dầu khí ở quốc gia này. Thỏa thuận là khoản đầu tư quy mô lớn trước nhất được thực hiện ở Afghanistan Nasco Express kể từ khi Taliban lên nắm quyền cai trị tổ quốc kể từ tháng 8/2021, sau khi Mỹ rút quân kết thúc chiến dịch can thiệp quân sự kéo dài 20 năm ở nước này.
Dẫn tuyên bố từ chính quyền Taliban, hãng tin Bloomberg cho biết giao kèo với Công ty dầu lửa và Khí đốt Trung Á Tân Cương (CAPEIC) đã được ký kết tại Kabul với sự chứng kiến của Mullah Abdul Ghani Baradar – quan chức đảm đương các vấn đề kinh tế của Taliban và ông Wang Yu - Đại sứ Trung Quốc tại Afghanistan.
Thỏa thuận khẩn hoang dầu 25 năm sẽ cho phép CAPEIC khoan dầu ở lưu vực sông Amu Darya. Đây là thỏa thuận khai phá năng lượng quốc tế lớn trước hết của Taliban kể từ khi lực lượng này lên nắm quyền cai trị giang san vào năm 2021.
“Về tài nguyên thiên nhiên, Afghanistan là một nhà nước phong túc. Ngoài các Nasco Express loại khoáng sản khác, dầu mỏ là tài sản của người dân Afghanistan mà nền kinh tế của sơn hà có Nasco Express thể dựa vào”, Bloomberg dẫn lời ông Baradar nói.
Nguồn tin cho biết thêm Công Nasco Express ty CAPEIC sẽ đầu tư 150 triệu USD mỗi năm và tạo công ăn việc làm cho 3.000 người dân Afghanistan. Sau ba năm, khoản đầu tư sẽ tăng lên 540 triệu USD.
ích chiến lược
Mặc dù không công nhận Taliban là chính Nasco Express phủ hợp pháp của Afghanistan, nhưng Bắc Kinh xác nhận rằng lực lượng này đang kiểm soát quốc gia láng giềng có nguồn tài nguyên tự nhiên khôn cùng lớn, đóng vai trò quan trọng đối với chiến lược phát triển an ninh năng lượng, cũng như kinh tế của quốc gia đông dân nhất thế giới.
thành thử, trong khi các nhà ngoại giao phương Tây tháo chạy khỏi Kabul sau thời khắc Taliban lên nắm quyền, các nhà đàm phán Trung Quốc vẫn ở lại.
Theo giới chuyên gia, động thái quyết định ký kết thỏa thuận với Taliban của Trung Quốc nhằm mục đích bảo đảm vấn đề an ninh an năng lượng của quốc gia.
Là nhà nước đông dân nhất thế giới và là “gã khổng lồ” công nghiệp, Trung Quốc cũng là nước tiêu thụ năng lượng lớn nhất thế giới.
Nước này không có đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu trong nước, vốn liên tiếp tăng lên khi đất nước phát triển mau chóng.
Điều đó đã khiến Trung Quốc trở nên nhà nhập khẩu ròng dầu lửa và khí đốt tự nhiên lớn trên thế giới.
Đây cũng là yếu tố xúc tiến Bắc Kinh kiến lập thêm nhiều mối quan hệ đối tác với nhiều nhà nước trong thời kì gần Nasco Express đây, bao gồm cả Nga, Ecuador và các quốc gia vùng Vịnh Nasco Express ở Trung Nasco Express Đông.
Ảnh minh hoạ: AFP
Dù Nasco Express mối quan hệ giữa Trung Quốc với các quốc gia này vẫn bền chặt, hoạt động du nhập năng lượng của Bắc Kinh đã bị cản ngăn. Nguồn tài nguyên từ những nhà nước này, ngoại trừ từ Nga, phải được nhập cảng bằng đường biển và đi qua các điểm nóng chiến lược.
Nhận ra hạn chế này, trong những năm qua, Trung Quốc đã tăng tốc xây dựng Sáng kiến vòng đai và Con đường (BRI), tìm cách hội nhập Á - Âu bằng cách xây dựng đường bộ và đường sắt xuyên đất liền, xây dựng các tuyến hậu cần mới có thể cho phép hàng hóa ra vào Trung Quốc mà không gặp trở lực từ phía Mỹ.
Chẳng hạn, nhà tiêu kinh tế Nasco Express Trung Quốc - Pakistan (CPEC), một trong các tiểu dự án của BRI, đang thiết lập một tuyến đường đến Tây Ấn Độ Dương. Dự án này được kỳ vọng sẽ tạo ra một lối tắt từ Trung Quốc đến Trung Đông mà không cần đi qua các khu vực hàng hải dễ bị thương tổn về mặt quân sự.
Nhưng tuồng như không Nasco Express có lịch trình chiến lược nào, bao gồm cả BRI, sẽ hoàn thiện nếu không có sự hợp tác của Afghanistan. nhà nước Trung Á này có chung đường biên cương ngắn với Trung Quốc và nằm trên ngã tư giữa Trung Đông, Trung Nasco Express Á và Nam Á. Điều này có nghĩa Kabul tạo nên một phần quan yếu trong chiến lược và an ninh của chính Trung Quốc.
Làn gió mới cho sự ổn định của Afghanistan?
Tay súng Nasco Express Taliban đứng gác trên phố ở Kabul, Afghanistan. Ảnh: AFP
Mặc dù Afghanistan đã rơi vào tình trạng bất ổn chính trị trong nhiều thập kỷ, nhưng việc Mỹ rút quân khỏi giang sơn và Taliban nắm quyền thống trị đã mang lại sự ổn định tương Nasco Express đối trái ngược với cảnh ngộ thường ngày của Afghanistan.
Mặc dù mối đe dọa từ lực lượng khủng bố quốc gia Hồi giáo (IS) Nasco Express tự xưng vẫn tiếp diễn, song Afghanistan hiện được đánh giá là đang ở thời điểm ổn định nhất trong 40 năm. Dẫu vậy, phải nhấn rằng mức độ ổn định vẫn ở mức rất thấp.
Trên thực tiễn, Afghanistan có trữ lượng khoáng sản đồ sộ và sở hữu tới 50 tỷ m3 khí đốt thiên nhiên và dầu lửa.
Đối với Trung Quốc, nguồn tài nguyên ở Afghanistan đóng vai trò quan yếu đối với vấn đề an ninh năng lượng.
Còn với Afghanistan, việc cuộn nguồn đầu tư nước ngoài vào khai phá tài nguyên sẽ vực dậy nền kinh tế đã bị rơi xuống đáy, Nasco Express kể từ sau khi Mỹ rút hết thảy quân khỏi nhà nước Trung Á này.
Giới chuyên gia nhận định rằng chưa bao giờ trong nhiều thập kỷ, Afghanistan lại có dịp nhận được số tiền đầu tư lớn như vậy.
Có thể thấy rằng chính sách đối Nasco Express ngoại của Trung Quốc và cầm cố củng cố quan hệ kinh tế với Taliban là vì ích nhà nước và chiến lược. Liệu Trung Quốc có thể tiếp cận nguồn năng lượng hay tìm nó ở đâu dễ dàng hơn ở một nhà nước láng giềng?
Hơn nữa, Bắc Kinh tin rằng bằng cách đầu tư vào Afghanistan, họ có thể giúp giang san này ổn định hơn nhờ thịnh Nasco Express vượng. Do đó, mô hình đầu tư của Trung Quốc được đánh giá là điều mới mẻ, hăng hái và Nasco Express mang tính dị biệt cho Afghanistan, thay vì áp đặt lệnh trị như Mỹ.
Đặc biệt, khi ký kết thỏa thuận dầu mỏ trên, Trung Quốc cam kết quý trọng chính trị và không can thiệp vào nội bộ của nhà nước này.
Theo Hải Vân
Báo tin tưởng